De verkoop van de onderneming, een grote beloning, schade-uitkering, ontvangen erfenis of geldprijs. Verschillende omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat we van de ene op de andere dag een ‘luxeprobleem’ hebben.
In de vorige drie columns uit deze serie schreef ik dat er in het bijzonder bij de verkoop van een onderneming uitgebreid met onze relaties en hun adviseurs wordt gesproken. Een grondige inventarisatie is de basis voor een doelgericht vermogensplan waarmee de juiste financiële koers kan worden bepaald. Zo wordt allereerst gezorgd voor voldoende inkomen in de fase direct na de verkoop maar ook voor later, passend bij de wensen en plannen van de (oud)ondernemer. Maar ook hoe we grip op het vermogen kunnen houden met onder meer vermogensregie. Vervolgens hebben we kort stilgestaan bij vermogensstructurering.
Als aangekondigd gaan we met deze column hiermee verder.
Vermogen structureren (vervolg)
Bij grote vermogens kan er een flink verschil gemaakt worden met een optimale juridische- en fiscale structuur. In mijn vorige column ben ik hier al kort op ingegaan.
Als er sprake is van zeer grote vermogens (veelal familievermogen) kunnen de uitkomsten zelfs significant groter uitpakken. Passende structuren kunnen ervoor zorgen dat het familievermogen ook in de toekomst gemeenschappelijk blijft. Voorbeelden hiervan zijn de STAK (STichting Administratie Kantoor) en het Familiefonds. De belangrijkste doelstelling bij deze twee vormen van structurering is de gefaseerde vermogensoverdracht aan kinderen, kleinkinderen en bedrijfsopvolgers waarbij het vermogen afzonderlijk bestuurd wordt door de ouders of ondernemer zelf. De gefaseerde overdracht vindt gewoonlijk plaats door middel van participaties of certificaten. Ook privacy kan een rol spelen bij structurering van vermogens. Zo zorgde de recente invoering van het UBO-register voor een boost.
Familiefonds
Een familiefonds structuur is vooral interessant voor vermogende families met zeer grote vermogens. Het kan een interessante vorm zijn om op een fiscaal vriendelijke manier vermogen over te dragen naar kinderen en kleinkinderen. De zeggenschap over het vermogen kan bij de ouders behouden worden. Hun kinderen en kleinkinderen ontvangen hierbij alleen financiële rechten maar hebben geen zeggenschap. Na overlijden van ouders kan het familiefonds in stand blijven. Ook kunnen er door ouders specifieke fondsvoorwaarden worden vastgelegd zodat de kinderen/kleinkinderen niet zomaar over het familievermogen kunnen beschikken.
De vorm ‘familiefonds’ wordt ook wel ‘besloten fonds voor gemene rekening’ genoemd.
De werking is als volgt: ouders plaatsen vermogensbestanddelen (zoals: effectenportefeuilles, spaarvermogen, vastgoed en dergelijke) in het familiefonds tegen uitgifte van participaties. Zo kunnen ouders de participaties bijvoorbeeld jaarlijks schenken aan hun kinderen. Een andere wijze kan zijn dat participaties bij de aanvang aan de kinderen worden verkocht op basis van een lening bij de ouders en dat er jaarlijks een deel van deze schuld wordt kwijtgescholden. Op deze manier behouden ouders de zeggenschap over het familievermogen terwijl het vermogen trapsgewijs en hiermee ook fiscaal vriendelijk overgaat op de volgende generaties.
STichting Administratie Kantoor (STAK)
Een STAK zorgt voor scheiding tussen stemrecht en economisch recht.
Het bestuur van de STAK (ondernemers of ouders) beschikt over de zeggenschap op de bezittingen; veelal zijn dit aandelen van het familiebedrijf of de onderneming. Soms worden er ook wel andere zaken in een STAK opgenomen zoals onroerend goed, kunst, belangen, vorderingen en waardevolle verzamelingen.
Bij de oprichting geeft de stichting certificaten uit met als belangrijkste doelstelling dat de zeggenschap en financiële rechten van vermogensbestanddelen gescheiden worden.
De bedrijfsopvolgers of (klein)kinderen worden gaandeweg door inverdienen of door schenkingen, certificaathouders. Zij hebben zodoende geen directe zeggenschap; zij beschikken alleen over economische rechten zoals dividend.
*Wanneer er sprake is van bedrijfsopvolgers dan kunnen zij stapsgewijs in het STAK-bestuur worden opgenomen waarvandaan zij de stap kunnen maken naar het bestuur van de onderneming zelf.
*Indien het familievermogen betreft is er veelal de wens dat dit vermogen door middel van de STAK bijeen blijft zonder dat de volgende generaties er zomaar over kunnen beschikken.
Bij de oprichting van een STAK kan er desgewenst voor gekozen worden om de certificaten voorwaardelijk te schenken aan de kinderen. Op deze wijze kunnen ouders alsnog ingrijpen wanneer een kind onverhoopt ‘het goede pad’ verlaat.
Familiestatuut
Vrijwel altijd gaat het om aandelen in een onderneming of het familiebedrijf.
Het is aan te raden om in deze situaties te beschikken over een actueel familiestatuut.
In een familiestatuut kunnen rekening houdend met wensen en de bedrijfscultuur, duidelijke afspraken worden vastgelegd tussen de ouders/eigenaren en de familie. Afspraken kunnen gaan over het eigenaarschap en de visie, dividendbeleid, vergoedingen, filantropie en de toekomstplannen van de onderneming. Maar ook: welke familieleden eventueel in het bedrijf aan de slag kunnen en welk opleidingsniveau vereist is, welke functies en condities. Hoe er omgegaan wordt met niet-familieleden. De eisen die gesteld worden aan de eigenaar van het bedrijf of bij bedrijfsopvolging. De procesbeschrijving wanneer een partij het familiebedrijf wil overnemen enz. enz.
Het uiteindelijk doel van een familiestatuut is een balans te vinden tussen het succes van het bedrijf en het welzijn van de familie. Onduidelijkheden en negatieve beeldvorming die een kwalijke invloed hebben op de continuïteit kunnen zodoende voorkomen of beperkt worden.
Welke vermogensstructuur het beste past bij uw situatie kan in samenwerking met uw eigen fiscalist of accountant worden bepaald op basis van uw persoonlijke doelstellingen.
Het bovengenoemde is uitdrukkelijk geen advies voor uw persoonlijke situatie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend. Beleggen in effecten brengt risico’s met zich mee. Laat u te allen tijde deskundig informeren.
